21. Sontag nach Trinit
De datumaanduiding in de titel vinden we in het trouwboek van de Evangelische kerk in Lübeck bij het huwelijk van Gerhardus Ruter en Maria Koch. Het huwelijksjaar kenden we al uit andere bronnen, dat was 1656.
Maar wat betekent 21. Sontag nach Trinit?
In de katholieke kerk waren er twee data in het jaar van bijzonder belang. Adventsdag (de zondag vier weken voor kerst) en Trinitatis, het feest van de Drie-eenheid, de zondag na pinksteren. De zondagen tussen Trinitatis en Advent werden simpelweg genummerd. 21. Sontag nach Trinit wil dus niets anders zeggen dan de 21e zondag na Trinitatis.
Als we weten op welke dag Trinitatis in 1656 viel, dan kunnen we simpelweg de zondagen tellen.
Dankzij internet (stilkunst.de) vinden we de dag vrij snel :https://www.stilkunst.de/
Trinitatis viel op 11 juni, en 21 zondagen verder komt uit op 5 november 1656. Het huwelijk van Gerhard en Maria vond dus plaats op 5 november 1656!
Klik op foto voor groter formaat
Volledige tekst:
21. Sontag nach Trinit
Gerhardus Ruter, prediger
zur Nusse, Maria Kochs,
in Johan Gerhards hauß, oben der Mengestraß
De zinsnede “in Johan Gerhards hauß, oben der Mengestraß’ betreft ongetwijfeld het huis van Gerhardus' vader Johan Gerhards Reuter. Onbekend is of het paar op dat adres ging wonen.
De Mengstrasse is een straat midden in het centrum van Lubeck. De St.Marienkirche staat eraan.
In de stamboom vinden we nog meer aanduidingen die niet meteen een datum weergeven:
Gerhard Ruyter, de man die van Zutphen naar Lübeck verkaste, werd volgens de stamboom van Von Melle in de vastentijd van 1494 geboren.
De vastentijd is de periode van 40 dagen (zondagen niet meegeteld) voorafgaand aan Pasen.
In 1494 was dat de periode 14 februari tot 1 april. Daarmee is een geboorte in maart 1494 (zoals in andere bronnen gemeld) inderdaad het meest waarschijnlijk.
Lumma ten Doene, de vrouw van Gerrit Jans Ruyter overleed op Paasavond in 1522. Het is nu niet moeilijk om hiervan de datum te bepalen; we komen uit op zaterdag 19 april 1522.
Swana Ruyter werd volgens de stamboom van Von Melle geboren op St. Lambertus.
In de katholieke kerk zijn alle dagen van het jaar gewijd aan een heilige; de zgn. naamdagen. Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Heiligenkalender.
Deze naamdagen kom je veel tegen in oude aktes. Vooral St. Martinus is een bekende die we allemaal weten: 11 november. In de middeleeuwen gold St. Martinus als het begin van de winter. Dat klinkt tegenwoordig rijkelijk vroeg, maar bv. bij de Spaanse inname van Zutphen op 16 november 1572 was de IJssel al helemaal dichtgevroren! St. Martinus gold als een populaire dag om de schulden van dat jaar te hebben afgelost.
Terug naar Swana. St. Lambertus is op 17 september, en zo kunnen we ook haar geboortedatum invullen: 17 september 1521.
Bronnen
* Wikipedia
Jaap Ruiter
vorige
