Een nieuw begin



Aan Gerrrit Ruyter en Alheyd Paelicke waren tot dusverre vier kinderen toegeschreven
- Johan, Gerrit, Henrick en Hille - rond 1420 geboren, en waarbij de Ruyterstamboom via de waarschijnlijk oudste zoon Johan verder liep. Recente vondsten hadden me doen concluderen dat Johan géén kind van Alheyd kon zijn, lees  "Johan Rueter en Alyt".
Maar intussen is er nog meer nieuwe informatie beschikbaar geworden die een aanpassing van de stamboom nodig maakt. Én we kunnen een paar nieuwe namen toevoegen!

In januari 1447 neemt een zekere Jo Litterdynck een hypotheek op een huis in de Beukerstraat (verpondingsnummer 435, kadastraal nummer 1221, zie "Beukerstraat 25 & 27"). Niets bijzonders, totdat we deze passage lezen:

Medde soe [=alsmede, JR]  loeveden [=verklaren, JR] Geryt Ruter ende Gerytsz., dat Geryt de mundich is ende Henrick, Gertruyt ende Hille bi consent der vorwaerre d[er] onmundigen.


In modern Nederlands: Gerrit Ruter en Gerritsz. verklaren dat Gerrit mondig is, en Henrick, Gertruyt en Hille onmondig. Ook de vorwaerre [=vertegenwoordigers, mombers] bevestigen dit. Wie bedoeld wordt met Gerytsz. is onduidelijk. Mogelijk ontbreekt het woordje Johan hier? Deze Johan komen we hieronder tegen als oudste zoon van Gerrit.

      Wat Gerrit Ruter en zijn kinderen met deze hypotheek van doen hebben is niet meteen duidelijk. Maar dan, in november 1447, kopen Gerrit, Gertruyt en Hille, kinderen van Ermgart Literdinck, een half huis en hof (hetzelfde verpondingsnummer als hierboven) in de Beukerstraat van Jo Literdinck.Nu blijkt dat Gerrit, Gertruyt en Hille kinderen zijn van Ermgart Literdinck (en Gerrit Ruter). Waarom Henrick niet bij de kopers genoemd wordt? Is hij dan geen kind van Ermgart?
- In 1449 lezen we “Geryt Ruter en Alyt sijn echte wijf”. Gerrit is opnieuw getrouwd, en de koop van het pand in de Beukerstraat heeft blijkbaar te maken met de erfenis van Ermgart, die in dat geval kort daarvoor moet zijn overleden (circa 1446?).
- In 1461 verkoopt Gerrit zijn brouwerij "met oer toebehoor als met namen den grooten ketel" aan zijn zoon Johan. Zoals gezegd, deze Johan kan onmogelijk een kind van Alyt zijn, en evenmin van Ermgart. Er moet dus nog een derde vrouw in het spel zijn geweest.
- In november 1468 verkopen Gerrit, zoon Gerrit en Lamme, zoon Henrick en Alyt, dochter Hille met haar onmondige kinderen Werner, Ermgart (nu weten we, waarnaar die vernoemd is) en Alyt een pand in dezelfde buurt (verpondingsnummer 431, geen kadastraal nummer) in de Beukerstraat aan Johan en Alyt (dezelfde Johan die de brouwerij van zijn vader had geërfd).
Opgemerkt moet worden dat de naam Gertruyt hier ontbreekt; ze moet intussen zijn overleden.

In 1477 is ook de vader Gerrit blijkbaar overleden, want Alyt trouwt in dat jaar met Johan to Korenbleeck.  Johan Ruter, vermoedelijk de oudste zoon van Gerrit, onderhandelt voor haar de huwelijksvoorwaarden. Dit huwelijk heeft niet lang geduurd; vijf jaar later is Alyt weduwe.

Alles overziende, komen we tot de volgende aanpassingen in de stamboom:
  • We hadden Gerrit (de vader), geboren circa 1410. Dit moet zeker 15 jaar eerder zijn.
  • Dit heeft ook consequenties voor de geboortejaren van zijn broers Johan en Evert en zusters Ermgard en Regelant en hun vader Henrick. Alle schattingen voor hun geboorte- en trouwdata heb ik eveneens 15 jaar vervroegd. De laatste moet circa 1365 zijn geboren in plaats van 1380.
  • Alleen van de laatste relatie met Alyt weten we zeker dat het een huwelijk geweest is. De eerdere twee relaties zijn waarschijnlijk toch ook huwelijken geweest.
  • Gertruyt is een tot dusverre onbekend kind van Gerrit.

      Als stamvader Henrick rond 1365 is geboren kan hij ook heel goed een zoon zijn van Gerardus Ruter, die in 1345 afstand heeft gedaan van zijn aanspraken op het goed Gybbeconck. Deze Gerardus moet dan wel jong geweest zijn, en rond 1320 zijn geboren. Misschien was zijn jeugdige leeftijd de reden om af te zien van dit leengoed?
Dan veronderstel ik dat Henrick zijn zoon Gerrit -  waarmee we dit stuk begonnen - naar zijn vader vernoemde.

Bij het onderzoek naar het kadastrale nummer 1221 kwam ik nog verdere interessante informatie tegen. Lees daarvoor "Beukerstraat 25 & 27".

Bronnen

  • Erfgoed Centrum Zutphen, 457 'Kentenissen'; protocol van vrijwillige akten, 1445-11453
  • Archief Ruitersporen



Jaap Ruiter